An chéad uair ar chuala mé duine ag béicíl “Clanker!” ní raibh sé ar Star Wars. Is ar TikTok a bhí ann: osclaíonn fuinneog cairr agus tosaíonn beirt daoine ag béicíl, “Clanker! Clanker! Clanker!” ar róbat seachadta bia atá ar thaobh an bhóthair. Chonaiceamar is chualamar é—agus thuigeamar láithreach céard a bhí i gceist.
Is leor nod don eolach, nó sa chas seo, insíonn fuaim scéal. Is fuaim iarann í clanker: torann meicniúil, díoscánach, rud nach bhfuil uainn ach atá ann. Tháinig sé ó Star Wars. Ar ais in 2005, dúirt clone trooper, “lousy clanker”, lena droid-eanna in Republic Commando. Chualamar an focal seo arís sna Clone Wars. Ach diadh ar ndiaidh laghdaíonn an bearna idir fiscean is fíric.
Dealraíonn Tiktok mar seo agus an feiniméan is atá sé an streachailt atá againn le Ré na hIntleachta Saorga. Caithfimid ceisteanna deacra a chur orainn féin faoin saol, faoin obair agus faoi bhrí an tsaoil. Táimid ag iarraidh déileáil leis chomh maith agus is féidir, agus tagann clanker as ar gcuid eagla roimhe. Is catairsis é clanker—focal nó paidir chun doras a dhúnadh ar bhorradh agus fás na teicneolaíochta ar feadh nóiméid.
Ach cén Ghaeilge ar clanker? B'fhéidir, cleaingire—as cleaing, ach ceapaim nach bhfuil sé coimhthíoch go leor. Is focal cráite, garbh mínádurtha é clanker. Ceapaim gurb é an freagra ceart ná é a fhágáil mar atá sé—clanker: eachtrán nach bhfuil nadúrtha fós inár saol ná inár dteanga.